De Rotterdamse Schaal: nieuwe manier om smartengeld vast te stellen
Door mr. Sander de Groot, Letselschade.com
In onze praktijk is er veel discussie over het smartengeld en is er een wens voor meer inzichtelijkheid, meer consistentie en meer efficiëntie. Deze behoefte wordt versterkt door de grote toename van uitspraken van strafrechters waarin smartengeld wordt vastgesteld. Daarmee hebben de verschillen in hoogte van het smartengeld tussen uitspraken meer nadrukkelijk de aandacht gekregen.
Met het doel om meer houvast te krijgen bij de vaststelling van het smartengeld heeft de Erasmus School of Law in opdracht van de Raad voor de rechtspraak en gefinancierd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoek gedaan. Geleid door mr. dr. Marnix Hebly hebben zij een ordening van de smartengeldbedragen gemaakt die de “Rotterdamse Schaal” is gedoopt.
Wat is smartengeld?
Smartengeld valt onder de noemer van immateriële schadevergoeding, wat betekent dat het niet gaat om materiële schade zoals medische kosten of verlies van inkomen, maar om het compenseren van emotioneel leed. Het doel van smartengeld is om slachtoffers te compenseren voor het leed dat ze door het letsel hebben geleden. De Nederlandse wet kent hiervoor een specifieke regeling in artikel 6:106 BW. Smartengeld kan worden toegekend bij:
- Lichamelijk letsel (denk aan verwondingen door een ongeval);
- Psychisch letsel (bijvoorbeeld door een traumatische gebeurtenis);
- Aantasting van de eer of goede naam (bijvoorbeeld door smaad).
Wat is de Rotterdamse Schaal?
Het doel is om een hulpmiddel te zijn bij de vaststelling van de omvang van smartengeld in concrete gevallen, door de civiele of strafrechter en in het geval van afwikkeling buiten rechte. Wij vallen meestal onder de laatste categorie.
De status van het document is momenteel dat het een wetenschappelijk product van onderzoek is naar een inzichtelijker weergave van de hoogte van het smartengeld. Een eerste concept is onlangs gepubliceerd en is tot 1 januari 2025 open voor consultatie. Als het document in de toekomst definitief is (naar verwachting medio 2025) zal het een praktische leidraad zijn voor het toekennen van een passende smartengeldvergoeding.
Hoe werkt de Rotterdamse Schaal?
De Rotterdamse Schaal beschrijft welke smartengeldbedragen passen bij welke gevalstypen. De basisstructuur is dat telkens een letselcategorie, type normschending of delict wordt omschreven, met daarbij een bandbreedte die aangeeft binnen welke orde van grootte de smartengeldbedragen liggen. Hantering van het model vergt dus telkens maatwerk.
Vervolgens bepalen verschillende factoren op welk bedrag je uiteindelijk uitkomt. Voorbeelden van relevante factoren voor de vaststelling van de omvang van het smartengeld:
- Leeftijd;
- Aard, ernst en duur van het letsel en daaruit voortvloeiende symptomen;
- Weerslag op levenskwaliteit en vrijetijdsbesteding;
- Prognose.
Waarom is de Rotterdamse Schaal belangrijk?
De Rotterdamse Schaal zal houvast gaan bieden aan zowel letselschadeslachtoffers als juridische professionals. Voor rechters betekent het gebruik van de schaal dat zij eerder een consistente en rechtvaardige uitspraak kunnen doen. Voor slachtoffers is het een manier om een eerlijke compensatie te krijgen zonder het gevoel te hebben dat hun leed wordt onderschat of genegeerd. Met behulp van deze schaal kunnen wij als belangenbehartigers slachtoffers beter inzicht geven in hoe de hoogte van het smartengeld is vastgesteld.
Daarnaast zorgt de Rotterdamse Schaal voor een zekere mate van voorspelbaarheid in de hoogte van de vergoedingen. Hierdoor kunnen slachtoffers en hun advocaten een inschatting maken van de mogelijke smartengeldvergoeding, wat hen helpt bij het nemen van beslissingen in het letselschadeproces.
Conclusie
Wij vinden het goed dat de Raad voor de rechtspraak het initiatief heeft genomen om deze schaal door de wetenschap te laten ontwikkelen. Wij hopen dat deze schaal na definitieve vaststelling door de hele letselschadebranche wordt omarmd en gebruikt bij het vaststellen van de hoogte van het smartengeld.
De Rotterdamse Schaal kan namelijk een waardevol hulpmiddel in het Nederlandse rechtssysteem voor het vaststellen van eerlijke en consistente smartengeldvergoedingen worden. En zoals eerder uitgelegd zijn letselschadeslachtoffers hier zeker bij gebaat.
Wat wel van groot belang is dat op de bedragen automatisch een inflatiecorrectie wordt toegepast, zodat dit in de toekomst niet tot onnodige discussies zal leiden. Hierover hebben wij de opstellers van deze schaal dan ook tijdens de lopende consultatiefase vragen gesteld.