De luchtballonvaart en harde landingen
Is de vervoerder aansprakelijk voor ongevallen?

Op 26 juni 2021 stond er een artikel in de krant over een ongeluk met een heteluchtballon in New Mexico. De heteluchtballon viel door onbekende oorzaak 30 meter vanuit de lucht naar beneden en belandde op straat. De luchtballon vloog vervolgens in brand. Alle vijf inzittenden kwamen om het leven door het ongeluk. Helaas komen (fatale) ongelukken met een heteluchtballon vaker voor. Een dergelijk ongeluk kan grote gevolgen hebben; een heteluchtballonvaart is namelijk niet zonder risico’s. Men heeft te maken met weersomstandigheden, windsnelheid, etc. Kan hier iemand voor aansprakelijk gehouden worden en, zo ja, wie?

Aansprakelijkheid vervoerder

De aansprakelijkheid van de vervoerder voor een luchtballonvaart is geregeld in artikel 8:1393 van het Burgerlijk Wetboek. In dit artikel staat dat de vervoerder aansprakelijk is voor ‘’schade veroorzaakt door dood of letsel van de reiziger, indien het ongeval dat de schade veroorzaakte, plaatsvond tijdens de in artikel 1391 omschreven periode.’’ Dit omvat de tijd dat de reiziger zich aan boord van het luchtvaartuig bevindt, alsmede de tijd dat de persoon aan boord gaat en het luchtvaartuig verlaat. Volgens dit artikel zou de vervoerder dus aansprakelijk zijn voor schade van de reiziger tijdens de luchtballonvaart.

Regelgeving luchtballonvaart

Naast deze algemene regel bestaat nog aanvullende Europese regelgeving voor de ballonvaart. Deze heeft in Nederland ook gelding en wordt gereguleerd door de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor de Luchtvaart. In deze regelgeving staan onder meer eisen rondom het behalen van het brevet, het verplichte onderhoud aan de luchtballon, maar ook de zaken die zich aan boord van de luchtballon moeten bevinden (bv. EHBO-kit, brandblusser, extra ontsteker). Ook wordt hierin vermeld onder welke weersomstandigheden de luchtballonvaart wel of geen doorgang kan vinden. Het is van groot belang dat deze instructies worden opgevolgd.

Harde landing vliegtuig

De aansprakelijkheid van een vervoerder is niet altijd een gegeven. Er zijn namelijk meerdere normen die moeten worden beoordeeld in de aansprakelijkheidsvraag. Het Hof van Justitie van de Europese Unie oordeelde op 12 mei 2021 dat een vliegtuigmaatschappij niet aansprakelijk was voor schade door een ruwe landing. Een vrouw liep een hernia op toen het vliegtuig waar zij in zat met een flinke klap landde op de luchthaven in Zwitserland. Omdat zij schade had opgelopen tijdens de landing, verwachtte zij een schadevergoeding van de vliegmaatschappij. Dit zat er echter niet in. Het Hof van Justitie bepaalde dat de maatschappij niets viel aan te rekenen, omdat de klap niet harder was dan wat het vliegtuig volgens de fabrikant aan zou kunnen. De harde landing viel dus binnen de norm. Daarnaast had de piloot gevlogen volgens protocol en geen fouten gemaakt.

Het enkel oplopen van letsel tijdens de reis in het luchtvaartuig is dus niet altijd voldoende om de luchtvaartvervoerder succesvol aansprakelijk te kunnen stellen. Zolang het protocol wordt gevolgd en er geen fouten worden gemaakt, is het moeilijk om de schade toe te rekenen aan de vervoerder. Dit is anders als na onderzoek blijkt dat er bepaalde signalen of protocollen zijn genegeerd (bv. als de luchtballonvaart toch doorgang vindt ondanks dat de weersomstandigheden hier niet geschikt voor zijn). Voordat een dergelijk onderzoek is afgerond kan er echter ruime tijd verstreken zijn.  Over het algemeen zijn de risico’s op ongevallen in de luchtvaart erg klein, maar de gevolgen van een dergelijk ongeval kunnen enorm zijn.  

Leestip: de Ballonvaart regelgeving staat op de website van de KNVvL.